Dolandırıcılık Faaliyetlerinde Bankaların Hukuki Sorumluluğu
Özellikle internet bankacılığının günlük yaşamımızda yerini daha da arttırmasıyla dolandırıcılık faaliyetlerinde kullanılması daha sık karşılaşılan bir durum olmaya başlamıştır. Bu kapsamda banka hesaplarında bulunan paraların transferi veya ele geçirilen kredi kartlarından yapılan yüksek miktardaki harcamalar aracılığı ile kişiler dolandırıcılık faaliyetinin mağduru olabilmektedir.
Peki dolandırıcılara ulaşmanın fazla mümkün olmadığı düşünüldüğünde dolandırıcılık faaliyetleri sonucunda uğranılan zararın karşılanması noktasında kime başvurulabilir, uğranılan zarar kim tarafından ve nasıl karşılanır?
Banka kanalıyla yapılan bir dolandırıcılık sonucunda uğranılan zararın karşılanmasına yönelik en önemli muhatap öncelikle dolandırıcılık eylemini gerçekleştiren kişidir. Bu kişi yapmış olduğu haksız fiil neticesinde kişilerin zararına sebep olduğundan, kişilerin uğramış oldukları zararı karşılamakla mükelleftir. Bunun yanında banka kanalıyla yapılan dolandırıcılık faaliyetlerinde müşterisi olunan bankanın da bazı sorumlulukları bulunmaktadır. Nitekim güvenli bir internet bankacılık hizmetinin sunulmasında ve alınmasında, normal bankacılık işlemlerindeki yükümlülüklerin yanı sıra hem bankanın hem de müşterinin üzerine düşen bazı ek yükümlülükler vardır. Bu bağlamda, internet bankacılığı hizmetini müşterilerine bankalar sunduğuna göre bankaların internet bankacılığı sisteminin güvenliğine yönelik tüm tedbirleri almaları ve sistem hatalarını ve eksikliklerini gidererek sistemi bilinen en son teknolojik gelişmeye uygun hâle getirmeleri büyük önem taşımaktadır. Müşterilerin internet bankacılığını kullanmakta olması bankaların mevduatı koruma yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı gibi sorumluluğunu da hafifletmeyecektir. Bu kapsamda işlemlerini internet ortamına taşıyarak daha fazla müşteri kitlesine ulaşmak, dolayısıyla daha fazla kâr elde etmek isteyen bankanın, buna paralel olarak gerekli teknolojik ve yazılımsal önlemleri alması, gelişen teknoloji karşısında kötü niyetli üçüncü kişilerin internet bankacılığı sistemine girişimlerini anında engelleyecek güvenlik mekanizmasını oluşturması, sistemini sürekli güncelleyerek yenilemesi, herhangi bir usulsüz işlemle karşılaşıldığında gerekli önlemleri almanın yanı sıra müşterilerini de anında bilgilendirmesi gerekmektedir.
Sıra dışı ve şüpheli işlemlerin neler olduğu noktasında ise müşterinin rutin işlemlerine dayanmayan işlemler bankacılık sektöründe sıra dışı, şüpheli ve dolayısıyla riskli işlemler olarak değerlendirilmektedir. Nitekim öncesinde düşük meblağlı işlemler yapan bir kişinin bir anda yüksek meblağlı bir işlem yapması veya yurtdışından alışveriş yapmayan birinin yurtdışından alışveriş yapması bankacılık sektöründe riskli işlemler olarak kabul edilmektedir. Bu açıdan da bir bankanın riskli işlemler izleme sistemlerini sıkı bir şekilde aktive etmesi, olağan dışı bir işlem gördüğünde ilave güvenlik süreçlerini aktive etmesi gerekmektedir. Dolayısıyla gerekli güvenlik tedbirlerini almayan bir bankanın, dolandırıcılık faaliyetinin gerçekleşmesi sırasında müşterisinin telefonuna gelen bir kısa mesajı paylaşması durumunda dahi uğrayacağı zarardan sorumluluğu bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, internet ve/veya mobil bankacılık işlemlerinin dolandırıcılık faaliyetlerinde kullanılmaları durumunda bu sistemlerin kullanılmasını sağlayan bankalar, sistemin güvenliğine yönelik tüm önlemleri almakla yükümlü olup aksi halde bu yolla dolandırılan kişilerin uğramış olduğu zarardan sorumlu olmaktadır.
